Iikumkani zephondo leMpuma Kapa zinyanzelisa intlawulo elinganayo kubukumkani beli

Ngu Celani Sikhakhane

Sikhatyiwe ngurhulumente wephondo leMpuma Kapa isicelo sekumkani ezisixhenxe zeliphondo sokunyuselwa isabelo mali sonyaka nonyaka ukuba silingane neseKumkani uMisuzulu kaZwelithini wephondo laKwaZulu-Natal. 

Isabelo mali sonyaka sikaMisuzulu sinyusiwe sisuka kwizigidi ezingamashumi amathandathu anesihlanu eeRandi saya kutsho kwizigidi ezingamashumi asixhenxe anethoba namawaka angamakhulu amahlanu anamashumi amathandathu anesihlanu eeRandi, ukulungiselela unyaka mali ka2023/2024, nto leyo ibangele ukuba ezinye iikumkani zoMzantsi Afrika zizivengathi aziphathwa ngendlela efanayo.  

Iphondo leMpuma Kapa, elona lihlelekileyo kuMzantsi Afrika uphela, kudala ligxekwa ngesona sabelo mali sincinane ngonyaka kwindlu nganye yobukumkani, yezigidi ezintathu kuphela kubukumkani ngabunye ngonyaka.  

Umphathiswa wesebe lorhulumento ngentsebenziswano nemicimbiyemveli kweliphondo leMpuma Kapa uZolile Williams uthe, abanokwazi ukubekela bucala isabelo mali esilingana nesika Misuzulu kwizindlu zobukumkani ngabunye kuba ngokwemeko yezimali oku ngeke kuphumelele.  

Ukuba kungabalwa imali eyabelwa iKumkani yaKwazulu Natal, oko kungathetha ukuthi ezikumkani zingabelwa imali efikelele kumakhulu amahlanu anamashumi amathandathu ezigidi zeeRandi ukuba isebe lingalandela izinyanzeliso zekumkani. Nto leyo ithetha ukuba ingaba yimali engaphezu kwecala lemali eyabelwa elisebe kwibhajethi yeR1 billion. 

“Ubukumkani bephondo leMpuma Kapa abufani kwaphela nobephondo laKwaZulu-Natal kuba iKZN inekumkani enye,” utshilo uWilliams. 

“Kha ufane ucinge, singachitha malini kubo ukuba besibanika isabelo mali esifana Ntsika Misuzulu kubukumkani ngabunye. Asinobanayo imali engako. Sibekele bucala imali ezizigidi ezintathu zeeRandi kubukumkani ngabunye.” 

UWilliams wongeze ngelithi ezizigidi zintathu zeeRandi zilungiselelwe iofisi yekumkani kuphela, ukuze ikwazi ukwenza umsebenzi wayo. Ngokwahlukileyo, inkulubaphathiswa yephondo laseKZN uNomusa MaDube Ncube ubhengeze ukonyuswa kwesabelo mali sikaMisuzuli ukuze axhase imisebenzi yakhe, equka imisitho yobukumkani efana nomsitho womhlanga, kunye nokuthengiswa kwenkcubeko yamaZulu kwezotyelelo. 

Ukungalingani kulwabiwo mali kubuKumkani boMzantsi Afrika busoloko bungumceli mngeni okhoyo okwa kwafunyanwa inkululeko, nalapho ezinye ikumkani zisithi kwa ikumkani engasekhoyo uZwelithini kaBhekuzulu ubefumana impatho engcono ngokukhethekileyo kurhulumente weli. 

Umfanekiso ongasentla: Ikumkani zephondo leMpuma Kapa zinikwa izigidi ezintathu zeeRandi kuphela ngonyaka xakutheleikwa namashumi asixhenxe anethoba azigidi ezinikwa uKumkani uMisuzuku kaZwelithini 

Imvelaphi yomfamekiso Uthunyelwe.