Isithokothoko sobumnyama uEskom wonyuse amazinga kaCimi-cimi wombane

Ngu Zukile Majova

Ibanjwe ngobhongwana inkampani yakwa Eskom eva kokufumana inkcukacha ezothusayo malunga nokucinywa kombane – bohlulekile ukubhengeza eluntwini kwiveki ephelileyo ukuba uMzantsi Afrika ukwisigaba sesibhozo sokucinywa kombane. Ingaba bebecinga abemi beli abazulibona eliyelenqe? 

Ukucinywa kombane iiyure ezisibhozo ukuya kwezilishumi kwisithuba seyure ezingamashumi amabini anesine noko akukhangeleki ngathi sisigaba sesithandathu sokucinywa kombane. Oku kubonakalisa amaqhinga adlalwa nguEskom edlala ngabemi belizwe loMzantsi Afrika.  

Impelaveki yonke, lenkampani iphehla ubane ibithwele nzima ukunikezela ngombane owoneleyo ukuba usetyenziswe emakhaya ngelixa kanye imizimveliso kunye neenkampani zabucala ezisebenzisa ngokumandla umbane kuquka nemigodi zivalile. 

Ngobusuku bangeCawa uEskom uthe “ukwinqubo yokubuyisela emsebenzini ngokukhuselekileyo u-Unit2 wesikhululo sokuphehla umbane iKoeberg”. 

“Unobangela wokuwa kombane ungasebenzi kube zingxaki zemibhobho ephampa amanzi esuka kwicandelo lesibini”. 

Umonakalo okwisikhululo sokuphehla umbane iKoeberg, ekusesona sikhululo sithembakeleyo kwaEskom uthetha omabini amacandelo avelisa umbani uUnit1 no2 abasebenzi, nto leyo ithetha ukuba kulahleke umbani olinganiselwa ku1,900 MW. 

Umhlalutyi wezamandla uChris Yelland uthe: U-unit 1 waseKoeberg akasebenzi kuba edinga ukuhlaziywa ukuze kingezeleke ixesha ezakuhlala elisebebza kunye nokuba afakelwe ioli eyongezelelweyo. Okangoku eliziko alihlinzeki ngamabane.  

“Kulemeko kunzima ukukholelwa ukuba isikhululo seNuclear iKoeberg inikezela ngamandla azinzileyo, athembakeleyo, ezinokukwazi ukuba siqikelele ubungakanani bawo, ngamaxesha onke 24/7/365”. 

Kukonke oku kuthetha ukuba iziko leNuclear Power iKoeberg lisebenzisa amandla ombane okanye lisebenzisa amandla asuka kwi generator ukuzipholisa kunye nokunqanda umonakalo onokubakhona ngenxa ye nuclera reactor accident. 

Ukubuyela emsebenzini kwe unit nganye eDuvha nase Medupi khange kwenze mahluko mngakanani ngeCawa kuba i-units ezimbini eKriel kunye ne unit yesibini eKoeberg zinqunyanyisiwe ukusebenza kuba zizakulungiswa.  

Ngaxesha nye, unobhala jikelele wombutho weANC uFikie Mbalula ubeseLimpopo esenza upolitiko esebenzisa yona kanye ingxaki yokunqongophala kwamandla kweli. 

“Ingxaki ezikhoyo malunga nokucinywa kombane kukuba umbutho weANC ulwengezile unikezelo lombane ngokusebenzisa iinkozno zesocial security. Umbutho we ANC uphehlele olona nikezelo lombane lukhulu kweli,” utshilo.  

NgeCawa bekungekho nelinye ilizwi elisuka kuMongameli, umphathiswa wezombane uKgosientsho Ramokgopa, umphathiswa wamaqumrhu karhulumente uPravin Gordhan kunye nomphathiswa wezamandla nezimbiwa uGwede Mantashe.