Ukutshintshwa kwamagama yinto yokugqibela kubemi bephondo leMpuma Kapa!

Ngu Anita Dangazele

Abahlali bephondo leMpuma Kapa bathi ukutshintshwa kwamagama amabini okucetywayo kweliphondo zizinto zokugqibela kwizinto abaxhalabe zizo. 

Ingxaki kukusetyenziswa kwe gama elithi-NU omele uNative Units, ukuchaza ingingqi zeelokishi zaseMotherwell naseMdantsane.   

Iingingqi zelokishi yaseMotherwell zihamba ngokwamanani asuka kuNU1 ayekutsho kuNU31, ngelixa ezaseMdantsane zisukela kuNU1 ziyekutsho kuNU18. Ezilokishi zimbini zezona zinkulu kweliphondo. 

Ikomiti yamagama eendawo kwiphondo leMpuma Kapa imemelela omasipala ababini abambaxa bephondo iNelson Mandela Bay kunye neBuffalo City ukuba ziphelise ukusetyenziswa kwamagama eNative Units. 

Lekomiti ibanga ngelithi ukusetyenzisa kwegama lenative units kubajongela phantsi abemi beli, ingakumbi xa kujongwa imvelaphi yeli malunga nengcinezelo. 

Ukuchongwa kokupheliswa kweNU kuzo zombini ezi lokishi kwabalulwa njengokuhlangabezana nemigaqo yolungiso yikomiti yamagama ngokwemiqathango yebhunga lamagama eeNdawo eMzantsi Afrika.

Ngokwengxelo eyenziwe libambela mlawuli kwisebe lezemidlalo, ulonwabo, inkcubeko kunye namasiko uCharmaine Williams, umasipala waseNelson Mandela Bay waziswa ngezikhalazo zekomiti yamagama. 

“Inkxalapho zaziphakanyisiwe kuba iMotherwell isasebenzisa uNU omele ‘unative units’ kwaye loNU ujongela phantsi abantu abamnyama,” itsho ingxelo. 

Iqonga leendaba iScrolla.Africa lithethe nabahlali baseMotherwell ukuva izimvo zabo malunga nesiphakamiso sokutshintshwa kweligama.  

UNosiphesihle Sizani ongumhlali uthe: “Bendingayazi nokuba uNU umele unative units, kwaye ayindikhathazi nganto mna. Umasipala kufanele ajongane nokuvula amathuba emisebenzi, yilonto thina esiyifunayo.”

Omnye umhlali uSiphamandla Mconi uthe: “Leyo into isekugqibeleni kuluhlu lwezinto ezisixhalabisayo. Eyona nto siyifunayo ngamanzi nombane. 

“Eli lelinye nje iqhinga lokusebenzisa gwenxa imali yabarhafi. Ngoosopolitiki kuphela abakhathazwa yilento.”

Umakhulu uNancy oneminyaka engamshumi asixhenxe anesibhozo, owaqala ukuba ngumhlali waseMotherwell ukusukela ngonyaka ka1984 ukwakhiwa kwayo uthe, wonwabile kukutshintshwa kweligama nangona besele lingasamkhathazi. 

“Kwixesha lakudala lalinendelelo, kwaye nokuba ibekude nedolophu kwakusenza sizive ngathi sibekelwa bucala kwesisixeko kuba singabantu abamnyama singathandeki, kodwa ngoku ayisenamsebenzi,” utshilo.  

Ukanti ukutshintshwa kwamagama kulindelekile kwidolophu ezimbini zephondo leMpuma Kapa. Idolophu yaseFort Beaufort izakubizwa iKwaMaqoma ze iSomerset East ibeyi KwaNojoli. 

Umfanekiso ongasentla:Indawo yaseBuffalo City kweliphondo leMpuma Kapa.

Imvelaphi yomfanekiso: Uthunyelwe.