U-Eskom no masipala baphoselana ngelahle – uluntu luhleli ebumnyameni

Ngu Tladi Moloi

Akukho namnye ufuna ukuthatha uxanduva phakathi kwenkampani ephehla umbane kweli iEskom kunye nomasipala wephondo laseFree State iMaluti-a-Phofung, ngelixa uninzi lwabahlali baseQwaqwa kuqengqeleka iinyanga bengenambane. 

Abahlali kwiindawo eziquka iClubview, eMphatlalatsane, ePhuthaditjhaba, eSuper, eNaledi Mall, eThaka Bafutsana kunye naseIndustrial area yokuqala, eyesibini kunye neyesithathu bahleli kwisithokothoko sobumnyama ukusukela ngomhla weshumi elinesibhozo kwinyanga yeNkanga kunyaka ka2022. 

Ukucima kombane kwezindawo kwaqala emva komonakalo kwelinye lamaziko okuphehla umbane kaEskom elikufutshane neDyunivesithi yaseFree State. 

Abahlali babhenele ekubeni basebenzise ezinye iindlela zokukhanyisa nokupheka ezifana nerhasi, iparafini kunye namalahle. 

Akukabikho mkhombandlela osuka kwinkampani yakwa Eskom malunga nokuba uzakulungiswa nini umbane. Endaweni yokuba kulungiswe undonakele, lenkampani yezamandla ityhola ngelithi lengxaki zange ixelwe kubo. 

UEskom uthi umasipala akakathethi nabo malunga nokungabikho kombane. Umanejala wezonxibelelwano kwinkampani yakwa Eskom kummandla okumbindi wempuma uTiti makhetha uthe, “Inkampani yakwa Eskom ilinde ukuthetha thethana nomasipala malunga nokubuyiselwa konikezelo lombane.” 

Ukanti kwelinye icala umasipala uthi, wayixela ingxaki yokungabikho kombane, wongeza ngelithi bengumasipala abanalo ulawulo ngakumaziko avelisa umbani kaEskom.  

NgoLwesibini umasipala upapashe isilumkiso esimalunga nokuphazamiseka kombane kwikhasi lakhe likaFacebook umpapasho othi: “Inkampani yakwa Eskom Hid SOC Ltd iziko elikufutshane nedyunivesithi yaseFree State eQwaqwa, liphantsi kwenkqubo yokulungiswa. Oku kuchaphazela unikezelo lombane kwimimandla eyohlukeneyo. Asikafumani siqinisekiso kwaEskom malunga nokubuyiselwa kombane. Sizakunazisa ngokukhawuleza sakufumana ingxelo.” 

UMakhetha uyikhabile ingxelo yalembalelwano ipapashwe ngumasipala esithi bubuxoki: “Ndiwufundile lompapasho kwaye awuyonyani. Asisebenzi kwelaziko,” utshilo. 

UThabo Kessah ongumanejala wezonxibelelwano kulomasipala, uthe iyabothusa into yokuba uEskom akawulungisi lo monakalo. Uthe baqhakamshelana nabo, kwaye bacela nokuncedisa ukulungisa lomonakalo. 

“Umanejala wethu uthethile nabantu bakwaEskom bathi balinde izixhobo zokusebenza ezivela eNew Germany, iyandothusa kengoku le. Kangangokuba side sanikezela ngesixhobo ebebesidinga, ngoku ingxaki kukuba abasebenzi bethu bobuxhakaxhaka bombane abavumelekanga ukuba bangene kwelaziko,” utshilo. 

Ngelixa ezinkampani zimbini zikhombana esweni, amakhulu khulu abahlali abakwazi kukhanyisa emakhayeni abo okanye bapheke ukutya okushushu.

Omnye wabahlali uMammoko Tsotetsi osuka kwilokishi yaseMatsikeng uthe kunzima ukuphila ngaphandle kombane.  

“Asazi nokuba senzentoni ngalo masipala, abasihloniphi. Ukutya kwethu kwizikhenkcezisi kubolile, ngoku abasicingeli kwaphela. Ngoku sinyanzelekile ukuba sithenge iparaffin okanye irhasi yokupheka nokubeka amanzi,” utshilo. 

Umfanekiso ongasentla: Iziko lokuphehla umbani likaEskom kufuphi nedyunivesithi yaseFree State eQwaqwa

Imvelaphi yomfanekiso: NguTladi Moloi